Fesi Kim Kaldırdı ?

Emre

New member
Fesi Kim Kaldırdı?

Fes, Osmanlı İmparatorluğu’ndan günümüze uzanan bir simge olarak, Türk kültüründe önemli bir yer tutmuş bir giysi parçasıdır. Başta Osmanlı padişahları olmak üzere, toplumun pek çok kesimi tarafından giyilen bu başlık, özellikle 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında önemli bir kültürel sembol haline gelmiştir. Ancak fesin kullanımı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra büyük bir değişim göstermiştir. Peki, fesin kaldırılmasında kimlerin etkisi olmuştur ve bu süreç nasıl gelişmiştir?

Fes Nedir ve Osmanlı Dönemindeki Yeri

Fes, genellikle kırmızı renkte olan, ince yün kumaştan yapılan, silindirik şekliyle dikkat çeken geleneksel bir Türk başlığıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nda, özellikle halk arasında yaygın olarak kullanılan bu başlık, 18. yüzyıldan itibaren popülerlik kazanmış ve zamanla Osmanlı'nın modernleşme çabalarının bir parçası olarak kabul edilmiştir. Tanzimat dönemiyle birlikte, Osmanlı İmparatorluğu batılılaşma hareketlerine yönelmiş ve fesin de batı tarzı giysilerle uyumlu olması nedeniyle daha fazla yaygınlaşmıştır.

Fes, Osmanlı'da sadece bir giysi unsuru değil, aynı zamanda sosyal sınıf ve statü göstergesi olarak da önemli bir yer tutmuştur. Fesin üzerine takılan “kalpa” veya “külah” gibi unsurlar, kişinin toplumdaki yerini belirleyen işaretlerdi.

Fesin Kaldırılma Kararının Alınışı

Fesin Türkiye Cumhuriyeti döneminde kaldırılması, Atatürk'ün modernleşme ve batılılaşma çabalarının bir parçasıydı. Cumhuriyetin ilanından sonra, Mustafa Kemal Atatürk, toplumsal yapıyı modernize etmek ve çağdaş bir toplum inşa etmek amacıyla birçok yenilikçi adım atmıştır. Bu çabalarından birisi de kıyafet devrimidir. Kıyafet reformunun temelinde, halkın batı tarzı giysiler giymesi gerektiği fikri yatıyordu.

Atatürk, toplumun batıya açılabilmesi ve uluslararası anlamda daha saygın bir duruş sergileyebilmesi için bu tür sembolik değişikliklerin önemli olduğunu savunmuştur. Batılı toplumlarla entegrasyon sürecinde, fesin çağ dışı ve geleneksel bir giysi olarak görülmesi, onun kaldırılmasını gerekli kılmıştır.

Fesin Kaldırılması İçin Hangi Yasa Çıkarıldı?

Fesin kaldırılması için 1925 yılında, Türkiye Cumhuriyeti hükümetince “Şapka Kanunu” kabul edilmiştir. Bu yasa, Türk halkının batı tarzı şapkalar giymesini zorunlu kılarken, fesin kullanımını yasaklamıştır. Atatürk, bu kararın arkasındaki düşünceyi şöyle ifade etmiştir: "Fes, bizim özgürlüğümüzü engelleyen bir simge olamaz." Şapka kanunu, kıyafet devrimlerinin en önemli ve en sembolik adımlarından biri olarak tarihe geçmiştir.

Bu yasa ile birlikte, yalnızca devlet memurları değil, bütün halk şapka takmaya teşvik edilmiştir. Böylelikle, fesin terk edilmesi ve batılı şapka tarzlarının benimsenmesi sağlanmıştır.

Fesin Kaldırılmasının Toplumsal ve Kültürel Etkileri

Fesin kaldırılması, Türkiye’de büyük bir toplumsal değişim ve kültürel dönüşüm sürecinin başlangıcı olmuştur. Bu durum, özellikle geleneksel toplum yapısının hızla modernleşmesi gerektiğini vurgulayan bir dönemin simgesi haline gelmiştir. Atatürk, fesin simgesel olarak geriye bir dönemin izlerini taşıdığına inanmış ve bu yüzden onu kaldırarak halkı daha çağdaş bir yaşam biçimine davet etmiştir.

Ancak fesin kaldırılması, toplumda bazı tartışmalara da yol açmıştır. Gelenekselci kesimler, bu hareketi Osmanlı'nın kültürel mirasına bir saldırı olarak görmüş ve karşı çıkmıştır. Fesin, halk arasında derin kökleri olan bir giysi olduğu için, bu tür bir değişimin halkın çoğunluğu tarafından hızlıca benimsenmesi beklenemezdi.

Bununla birlikte, özellikle eğitimli ve batılılaşmayı savunan çevreler, bu değişimi olumlu bir gelişme olarak değerlendirmiştir. Modernleşmenin ilk adımlarından biri olarak şapka kanunu, o dönemin özgürlük ve bağımsızlık anlay